زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

افضل الدین محمد ترکه






خواجه افضل‌الدّین محمّد ترکه اصفهانی، فقیه محدّث و از دانشمندان قرن دهم هجری در اصفهان است.


۱ - معرفی اجمالی



خواجه افضل‌الدّین محمّد ترکه اصفهانی، عالم فاضل، فقیه محدّث، از دانشمندان قرن دهم هجری است. در اصفهان متولّد شد، و نزد علمای اصفهان به تحصیل پرداخت، و سپس به کاشان رفت، و نزد ابوالحسن ابیوردی معروف به «دانشمند» به تلمّذ پرداخت. آن گاه در اصفهان منصب قضاوت یافت.

۲ - سرگذشت و وفات



سرانجام شاه تهماسب او را به قزوین آورد، و منصب قضاوت لشکر را بالاشتراک به وی و میرعلاءالملک مرعشی داد. صاحب عنوان، سال‌ها در قزوین به تدریس مشغول بود، و شاگردان بسیار داشت، و در زمان شاه تهماسب و شاه اسماعیل دوم، همواره مورد احترام حکومت صفویّه بود. سفری به هند رفت، و مراجعت نمود. آخرالامر مدّتی در مشهد مقدّس به تدریس پرداخت، و در سفری که به همراه حمزه میرزا داشت، در سال ۹۹۱ در شهر ری وفات یافت.

۳ - شاگردان و آثار



قاضی نورالدّین محمّد اصفهانی و علاّمه چلبی از شاگردان او به شمار می‌روند. صاحب عنوان، دارای تالیفاتی است از آن جمله: ۱
۱. انموذج العلوم؛
۲. دیوان اشعار؛
۳. رساله در اعتراض به قول استاد خود جناب مقدّس اردبیلی در موضوع «امر بشی ء نهی عن ضدّه الخاص»؛
۴. رساله در معقولات ثانیه.

۴ - سرودن شعر



وی طبع شعر نیز داشته، و «افضل» تخلّص می‌کرده است. این رباعی را شیخ بهایی در کشکول از او نقل می‌کند:
"در دوزخ هجران، لب کس کی خندد یا خاطر او به خرّمی پیوندد
گر آن دوزخ چو دوزخ هجران است حاشا که خدا به کافری بپسندد".
[۱] اسکندر بیگ ترکمان و محمد یوسف، تاریخ عالم آرای عباسی، ج۱، ص۲۴۶.
[۳] اصفهانی افندی، میرزاعبدالله، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۱۴.
[۵] مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، فهرست مجلس، ج۸، ص۱۴.
[۶] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، احیاء الدّاثر، صص۲۱۰ ۲۱۱.
[۷] قائینی، علی‌فاضل، معجم مؤلّفی الشّیعه، ص۱۰۱.
[۹] مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، ص۶۰.
[۱۰] مهدوی، سیدمصلح‌الدین، مزارات اصفهان، ص۶۳.


۵ - پانویس


 
۱. اسکندر بیگ ترکمان و محمد یوسف، تاریخ عالم آرای عباسی، ج۱، ص۲۴۶.
۲. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، تتمیم امل الآمل، ص۷۱.    
۳. اصفهانی افندی، میرزاعبدالله، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۱۴.
۴. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۹، ص۸۵.    
۵. مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، فهرست مجلس، ج۸، ص۱۴.
۶. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، احیاء الدّاثر، صص۲۱۰ ۲۱۱.
۷. قائینی، علی‌فاضل، معجم مؤلّفی الشّیعه، ص۱۰۱.
۸. شیخ بهایی، محمد بن حسین، کشکول، ج۱، ص۱۲۹.    
۹. مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، ص۶۰.
۱۰. مهدوی، سیدمصلح‌الدین، مزارات اصفهان، ص۶۳.


۶ - منبع


مهدوی، سید مصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۱، ص۶۰.    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.