افضل الدین محمد ترکهخواجه افضل‌الدّین محمّد ترکه اصفهانی، فقیه محدّث و از دانشمندان قرن دهم هجری در اصفهان است. ۱ - معرفی اجمالیخواجه افضل‌الدّین محمّد ترکه اصفهانی، عالم فاضل، فقیه محدّث، از دانشمندان قرن دهم هجری است. در اصفهان متولّد شد، و نزد علمای اصفهان به تحصیل پرداخت، و سپس به کاشان رفت، و نزد ابوالحسن ابیوردی معروف به «دانشمند» به تلمّذ پرداخت. آن گاه در اصفهان منصب قضاوت یافت. ۲ - سرگذشت و وفاتسرانجام شاه تهماسب او را به قزوین آورد، و منصب قضاوت لشکر را بالاشتراک به وی و میرعلاءالملک مرعشی داد. صاحب عنوان، سال‌ها در قزوین به تدریس مشغول بود، و شاگردان بسیار داشت، و در زمان شاه تهماسب و شاه اسماعیل دوم، همواره مورد احترام حکومت صفویّه بود. سفری به هند رفت، و مراجعت نمود. آخرالامر مدّتی در مشهد مقدّس به تدریس پرداخت، و در سفری که به همراه حمزه میرزا داشت، در سال ۹۹۱ در شهر ری وفات یافت. ۳ - شاگردان و آثارقاضی نورالدّین محمّد اصفهانی و علاّمه چلبی از شاگردان او به شمار می‌روند. صاحب عنوان، دارای تالیفاتی است از آن جمله: ۱ ۱. انموذج العلوم؛ ۲. دیوان اشعار؛ ۳. رساله در اعتراض به قول استاد خود جناب مقدّس اردبیلی در موضوع «امر بشی ء نهی عن ضدّه الخاص»؛ ۴. رساله در معقولات ثانیه. ۴ - سرودن شعروی طبع شعر نیز داشته، و «افضل» تخلّص می‌کرده است. این رباعی را شیخ بهایی در کشکول از او نقل می‌کند: "در دوزخ هجران، لب کس کی خندد یا خاطر او به خرّمی پیوندد گر آن دوزخ چو دوزخ هجران است حاشا که خدا به کافری بپسندد". [۱]
اسکندر بیگ ترکمان و محمد یوسف، تاریخ عالم آرای عباسی، ج۱، ص۲۴۶.
[۳]
اصفهانی افندی، میرزاعبدالله، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۱۴.
[۵]
مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، فهرست مجلس، ج۸، ص۱۴.
[۶]
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، احیاء الدّاثر، صص۲۱۰ ۲۱۱.
[۷]
قائینی، علی‌فاضل، معجم مؤلّفی الشّیعه، ص۱۰۱.
[۹]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، ص۶۰.
[۱۰]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، مزارات اصفهان، ص۶۳.
۵ - پانویس
۶ - منبعمهدوی، سید مصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۱، ص۶۰. رده‌های این صفحه : سلسله آل ترکه | شاعران اصفهان | شاعران اصفهان | شاعران سده دهم اصفهان (قمری) | عالمان اصفهان | فقیهان سده دهم قمری) | فقیهان سده دهم اصفهان (قمری) | محدثان سده دهم (قمری) | محدثان سده دهم اصفهان (قمری)
|